Anayasa Mahkemesi (AYM), otizmli bir çocuğun yeterli eğitim alamaması nedeniyle yapılan başvuruyu haklı bularak eğitim hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Bu karar, otizmli bireylerin eğitim hakları konusunda önemli bir dönüm noktası olabilir.
Otizmli Çocuğun Eğitim Mücadelesi
Olay, lise çağındaki otizmli bir çocuğun 2012 yılında bir eğitim ve uygulama okuluna kaydolmasıyla başladı. Ancak sınıf öğretmeninin rapor alması üzerine sınıf kapatıldı ve çocuk rehabilitasyon merkezine yönlendirildi. Aile, rehabilitasyon merkezindeki eğitimin yetersiz olduğunu ve çocuğun durumunda gerilemeye yol açtığını belirterek manevi tazminat davası açtı.
Baba, rehabilitasyon merkezinde verilen eğitimin hem saat hem de içerik bakımından yetersiz olduğunu, bu durumun çocuğunun gelişiminde olumsuz etkilere yol açtığını savundu. Aile, bu süreçte yaşadıkları üzüntü ve mağduriyetin giderilmesi için manevi tazminat talep etti.
Mahkeme, çocuğun rehabilitasyon merkezinde eğitim gördüğünü ve bu eğitim için herhangi bir harcama yapılmadığını belirterek davayı reddetti. Ancak AYM, bu kararı bozarak eğitim hakkının ihlal edildiğine hükmetti.
AYM'nin Emsal Niteliğindeki Kararı
Anayasa Mahkemesi, çocuğun okulda eğitim görememesinin nedeninin idareden kaynaklandığını ve bu durumun çocuk üzerinde olumsuz etkileri olup olmadığının belirlenmesi gerektiğini vurguladı. AYM, mahkemenin bu hususları değerlendirmeden karar vermesini eksik buldu.
AYM kararında şu ifadelere yer verildi:
"Sonuç olarak çocuk, bir yılı aşkın bir süre idareden kaynaklanan bir nedenle kendisi için planlananın dışında bir eğitime tabi tutulmuştur. Başvurucu da bu kapsamda verilen eğitimin yetersizliğinin çocuğun durumunda gerilemeye yol açtığından yakınmaktadır. Eldeki uyuşmazlıkta ilk yapılması gereken; başvurucunun çocuğuna idarece verilmesi planlanan eğitim ile verilen eğitim arasında nicelik ve nitelik olarak bir fark olup olmadığını tespit etmek, bir farklılığın tespit edilmesi halinde ikinci aşama olarak bunun çocuk üzerinde olumsuz bir etkisinin olup olmadığını belirlemektir."
AYM, kararın bir örneğinin yeniden yargılama yapılması için ilgili mahkemeye gönderilmesine karar verdi. Bu karar, otizmli bireylerin eğitim hakları konusunda emsal teşkil edecek ve benzer durumda olan diğer aileler için umut ışığı olacak.
Otizm Spektrum Bozukluğu Hakkında Bilgi
Otizm spektrum bozukluğu (OSB), sosyal etkileşimde ve iletişimde güçlükler, tekrarlayıcı davranışlar ve sınırlı ilgi alanları ile karakterize edilen bir nörogelişimsel bozukluktur. Otizm, bireylerin farklı şekillerde etkilenmesine neden olabilir ve belirtiler hafiften şiddetliye kadar değişebilir.
Otizmli bireylerin eğitiminde bireyselleştirilmiş eğitim programları (BEP) büyük önem taşır. Bu programlar, her çocuğun özel ihtiyaçlarına ve yeteneklerine göre uyarlanır ve çocuğun gelişimini desteklemeyi amaçlar.
Otizmli bireylerin eğitimi konusunda aşağıdaki hususlara dikkat etmek önemlidir:
- Erken tanı ve müdahale
- Bireyselleştirilmiş eğitim programları
- Destekleyici ve kapsayıcı bir ortam
- Ailelerin eğitimi ve desteklenmesi
Anayasa Mahkemesi'nin bu kararı, otizmli bireylerin eğitim hakkının korunması ve geliştirilmesi için önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Kararın, ilgili kurumlar ve eğitimciler tarafından dikkate alınması ve otizmli bireylerin eğitiminde daha iyi uygulamaların hayata geçirilmesi bekleniyor. Bu emsal karar ile birlikte, otizmli çocukların eğitim süreçlerinde daha adil ve destekleyici bir yaklaşımın benimsenmesi umuluyor.
