Müsilaj Kabusu Geri Döndü! Marmara'da Mercanlar Tehlikede mi?
Marmara Denizi'nde 2021 yılında yaşanan müsilaj kabusu yeniden hortladı. Deniz tabanına çöken ve canlı yaşamını tehdit eden müsilaj, özellikle deniz ekosistemi için hayati öneme sahip olan mercanları tehdit ediyor. Son gözlemlere göre Prens Adaları, Marmara Adası ve Avşa Adası çevresindeki mercan kolonileri müsilaj tabakasıyla kaplanmaya başladı. Bu durum, deniz bilimcileri ve çevreciler arasında büyük endişe yaratıyor.
Müsilaj Mercanları Nasıl Etkiliyor?
İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi'nden Doç. Dr. Nur Eda Topçu Eryalçın, ekibiyle birlikte Marmara Denizi'ndeki mercan kolonilerini düzenli olarak inceliyor. Eryalçın, Anadolu Ajansı'na yaptığı açıklamada durumun ciddiyetini şu sözlerle ifade etti:
“Maalesef bir kabus geri döndü, müsilajı tekrar yaşıyoruz. Henüz yüzeyde belki 2021'deki kadar belirgin değil fakat su kolonunda o dönemdekine benzer şekilde büyük parçalar halinde müsilaj var. Büyük mercan toplulukları ağırlıklı olarak denizin 30-40 metre arasındaki derinliklerindedir. Bu yılın başlarında müsilaj daha ziyade 5 metrelerde yoğunlaşıp 15-20 metrelere kadar olan katmanda çok yoğun bir şekilde vardı, 30'lara doğru seyreliyordu. Şu anda maalesef dipte de yoğun şekilde görülmeye başladı."
Müsilajın mercanlar üzerindeki olumsuz etkileri şöyle sıralanabilir:
- Oksijen Azalması: Müsilaj, suyun oksijen seviyesini düşürerek mercanların solunumunu zorlaştırır.
- Besin Engellemesi: Müsilaj tabakası, mercanların beslenmesini engelleyerek gelişimlerini yavaşlatır.
- Hastalık Riski: Müsilaj, bakteri ve diğer mikroorganizmaların üremesi için uygun bir ortam oluşturarak mercan hastalıklarının yayılmasına neden olabilir.
- Nekroz: Müsilaj parçaları mercan dallarında nekrotik bozulmalara yol açabilir.
Marmara Denizi Kurtarılabilir mi?
Doç. Dr. Eryalçın, umutsuzluğa kapılmamak gerektiğini vurgulayarak Marmara Denizi'nin hızlı cevap veren bir deniz olduğunu belirtiyor. Ancak, çözüm için acil ve kararlı adımlar atılması gerektiğini de ekliyor:
“Kimseyi bir ümitsizliğe sürüklemek istemem. Marmara Denizi, çok hızlı cevap veren bir deniz. Her yeri olmasa da sonuçta dinamiği yüksek bir deniz. Biz biraz çabalarsak bunun karşılığını mutlaka görürüz. Eylem planındaki maddelerin çok samimi şekilde ve ivedilikle uygulanması gerekir. Marmara'ya hiçbir şekilde arıtılmamış su girmemesi lazım. Biz bunu sağladığımız noktada mutlaka bunun bir karşılığını alırız diye düşünüyorum.”
Müsilaj Nedir ve Neden Oluşur?
Müsilaj, denizdeki organik maddelerin ve mikroorganizmaların aşırı çoğalmasıyla oluşan yapışkan, yoğun ve jelimsi bir maddeye verilen isimdir. Halk arasında "deniz salyası" olarak da bilinir. Bu doğal süreç, denizdeki sıcaklık artışı, durağan su hareketleri ve azot ile fosfor gibi besin maddelerinin fazlalığı gibi etkenlerle tetiklenir.
Müsilajın oluşum nedenleri:
- Deniz suyu sıcaklığının artması
- Durağan su hareketleri
- Azot ve fosfor gibi besin maddelerinin fazlalığı
- Evsel ve endüstriyel atıkların denize yeterince arıtılmadan bırakılması
- İklim krizi nedeniyle deniz suyu sıcaklıklarının artması
Müsilaj sorununun çözümü için atık su arıtma tesislerinin iyileştirilmesi, deniz kirliliğinin önlenmesi ve iklim kriziyle mücadeleye yönelik küresel ve bölgesel çabaların artırılması gerekmektedir.
Marmara Denizi'nde müsilajın yeniden görülmesi, deniz ekosisteminin kırılganlığını ve insan faaliyetlerinin denizler üzerindeki olumsuz etkilerini bir kez daha gözler önüne seriyor. Yetkililerin ve toplumun bu konuda daha duyarlı olması, acil ve etkili önlemler alınması gerekiyor. Aksi takdirde, Marmara Denizi'nde canlı yaşamının sürdürülebilirliği tehlikeye girebilir.
